Wraz z gwałtownym rozwojem różnych branż gospodarki, w tym współrzędnościowej techniki pomiarowej, zaczęto stawiać coraz większe wymagania wobec produkowanych wyrobów. Stały się one podstawą do ustalenia jednolitych standardów geometrycznych obowiązujących w działach produkcji. Na tzw. tolerancje geometryczne składają się definicje, zasady i symbole, dzięki którym możliwe jest określenie dopuszczalnych odchyleń w kwestii: kształtu, położenia, kierunku i bicia. Poniżej szczegółowo opisaliśmy tolerancje kierunku.
Czemu służą tolerancje kierunku?
Stosowanie się do tolerancji geometrycznych zapisanych w normie ISO 1101 pozwala na uniknięcie błędów produkcyjnych, ponieważ w każdym procesie wytwarzania wyrobów dochodzi do powstawania odchyłek związanych z ich geometrią - są nimi na przykład drgania, czy różnego rodzaju odkształcenia. Jedną z grup tolerancji geometrycznych stanowią tolerancje kierunku. Służą wskazaniu anomalii pod kątem: równoległości, prostopadłości, nachylenia, profilu linii oraz profilu powierzchni (rys.1).
Równoległość
Polem tolerancji jest tutaj przestrzeń między dwoma równoległymi płaszczyznami (odległość między nimi wyznacza t), które są równoległe do baz.
Ograniczeniem pola tolerancji może być także walec o średnicy t, oczywiście równoległy do bazy, co pokazuje rysunek 3.
Jak interpretować rysunek 4? Linia środkowa zaobserwowana powinna zawierać się w polu walcowym o średnicy 0,03, równoległym do osi, która jest bazą A.
Prostopadłość
Strefa tolerancji wyznaczona jest przez dwie równoległe do siebie płaszczyzny oraz prostopadłe do osi bazowej.
Odchylenia mogą być ustalane przez pole tolerancji w kształcie walca o średnicy t prostopadłego do bazy, co widać na rysunku 6.
Na rysunku 7. widnieje przykładowe wskazanie: linia środkowa zaobserwowana powinna zawierać się między dwoma równoległymi, których odległości od siebie wynosi 0,06. Są one prostopadłe do osi stanowiącej bazę A.
Nachylenie
Odchyłki pozwalają ustalić dwie płaszczyzny równoległe i nachylone do bazy pod wyspecyfikowanym kątem. Tolerowana prosta i prosta bazowa nie leżą na tej samej płaszczyźnie.
Także w tym przypadku strefę tolerancji może wyznaczać walec o średnicy t. Jest on nachylony do bazy pod wyspecyfikowanym kątem. Prosta tolerowana i prosta bazowa nie leżą na tej samej płaszczyźnie. Tę sytuację pokazuje rysunek 9.
Na rysunku 10 zostały zaprezentowane następujące dane: zaobserwowana środkowa powinna znajdować się w walcu o średnicy 0,08 nachylonym pod kątem teoretycznie dokładnym 60° do prostej stanowiącej bazę wspólną A-B.
