Metrologia jest prężnie rozwijającą się dziedziną, a maszyny pomiarowe 3D są stale ulepszane. Każdy sprzęt CMM musi spełniać standardy obowiązujące na poziomie międzynarodowym, a ustalane są one przez IOS (ang. International Organization for Standardization).
W dziedzinie techniki pomiarowej bazuje się na dwóch głównych normach ISO: opatrzonej numerem 10360, która dotyczy metod kalibracji i weryfikacji dokładności urządzeń pomiarowych oraz ISO 1101, która związana jest z tolerancjami geometrycznymi.
W tym artykule skupimy się na PN-EN ISO 1101.
ISO 1101 – podstawowe informacje
We współrzędnościowej technice pomiarowej nie wystarczy odczytanie podstawowych wymiarów obiektu. Wraz ze wzrostem wymagań w stosunku do maszyn CMM oraz poprawy ich funkcjonalności powstała większa potrzeba jednolitego opisu geometrii mierzonych wyrobów.
Każda firma, która chce usprawnić proces produkcji poprzez unowocześnianie zaplecza technicznego maszynami pomiarowymi 3D, musi dostosować się do ujednoliconych standardów, które określają nie tylko parametry dotyczące dokładności sprzętu, ale również dopuszczalne odchylenia związane z kształtem i położeniem mierzonego przedmiotu.
Tolerancje geometryczne zostały uwzględnione i szczegółowo opisane w normie ISO 1101. Jej najnowsza wersja opublikowana przez Polski Komitet Normalizacyjny pochodzi z 2013 roku i stanowi część serii Specyfikacji Geometrii Wyrobów GPS (ang. Geometrical Product Specifications).
Klasyfikacja tolerancji geometrycznych
W odniesieniu do obiektów poddawanym pomiarom CMM, geometria jest pojęciem złożonym i dotyczy nie tylko wymiarów w podstawowym zakresie (długość, kąt, średnica).
Współrzędnościowa maszyna pomiarowa uwzględnia odchyłki, które nie mogą przekroczyć wyznaczonego zakresu. Żeby jednoznacznie określić zatem geometrię danego wyrobu, konieczne jest zastosowanie tolerancji geometrycznych.
Ich podział ujęty w PN-EN ISO 1101 przedstawia się następująco:
